علامه طباطبایی و نشانه های آخراّمان

به گزارش موعود به نقل از مشرق ، مصطفی روزبه بخشایش در وبلاگ خود نوشت : علاّمه طباطبایی ذیل بعضی از آیات ، پس از مطرح کردن تفسیر عقلی خود ، با توجه به روایات متناسب ، مواردی از علائم ظهور را از باب جری (1) تطبیق بر آن آیات ، منطبق می کند ؛ برای نمونه ، در آیه 54 سوره ی سبأ خداوند فرموده است :

وَ حِیلَ بَینَهُم وَ بَینَ ما یَشتَهونَ کَما فُعِلَ بِأشیاعِهِم مِن قَبلُ »

سرانجام میان آنها و خواسته هایشان جدایی افکنده شد ؛ همان گونه که از پیش با پیروان آنها عمل شد » .

وی ، معنای آیه را فاصله افتادن بین مشرکان و خواسته ها و آمال دنیوی آنان - که آنها را پناهگاه خود تصور می کردند - می داند . سپس با اشاره به روایات مستفیضه از شیعه و سنی ، جریان خسف بیداء ( فرو رفتن سپاه سفیانی در سرزمین بیداء ) را از باب جری ، به این آیه مرتبط می داند و از تفاسیر اهل سنت ، به درالمنثور » سیوطی اشاره می کند و می گوید که در روایتی از اهل سنت ذیل آیه ، جریان سفیانی را از قول پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) نقل می کنند : خداوند سفیانی و همراهانش را وقتی به بیداء می رسد ، در زمین فرو می برد ، پس هیچ کدام از آنها نجات نمی یابند ، جز یکی که این خبر را برای انسان ها نقل می کند » .

می توان گفت که مرحوم علامه ، در بحث علائم ظهور نیز مانند مباحث دیگر ، روایات مستفیض و قابل اعتماد را مطرح می کند و به طور قطع و یقین - مانند بعضی از مفسران - آیات را بر آن وقایع یا علائم ، حمل نمی کند ؛ اما چون قرآن ، در همه ی زمان ها جاری است ، در زمان متّصل به ظهور امام مهدی ( عج ) نیز این گونه آیات ، با وقوع آن علایم ، جریان دارد و مصداق می یابد .

در واقع ، نگاه کلی نگر علامه ، باعث می شود نوعی سنت الهی درباره ی مشرکان و اغراض و آمال آنها را مطرح و در زمان های خاص نیز آن سنت ها را جاری بداند .

از قول امام صادق ( علیه السلام ) به گروهی اشاره می شود که قبل از قیام قائم ( عج ) ، توسط خدا برانگیخته می شوند و مخالفان اهل بیت ( علیهم السلام ) را شناسایی و دستگیر می کنند . علامه با اشاره به روایات دیگر ، اساس این وقایع را تکرار حوادث بنی اسرائیل در امت اسلام می داند ؛ بدین معنا که شبیه این وعده ها و حوادث ، در قوم بنی اسرائیل واقع شده است . 

برای نمونه ، در تفسیر آیه ی 5 سوره اسراء ، بیان می نماید که احتمالاتی در تحقق این وعده ی الهی داده شده است و در تفسیر البرهان » از قول امام صادق ( علیه السلام ) به گروهی اشاره می شود که قبل از قیام قائم ( عج ) ، توسط خدا برانگیخته می شوند و مخالفان اهل بیت ( علیهم السلام ) را شناسایی و دستگیر می کنند . علامه با اشاره به روایات دیگر ، اساس این وقایع را تکرار حوادث بنی اسرائیل در امت اسلام می داند ؛ بدین معنا که شبیه این وعده ها و حوادث ، در قوم بنی اسرائیل واقع شده است .

خیانت در امانت ، تصدیق دروغگو ، تشبّه ن به مردان و برعکس ، گسترش آلات لهو و لعب ، امر به منکر و نهی از معروف ، ذلّت مۆمنان ، گسترش ربا و رشوه ، کاهش و نامنظم شدن باران را علاّمه از نشانه های آخرامان می داند .